05.06.2023
1926 թվականին հայախոս ռադիոյի առաջին իսկ հաղորդման ժամանակ, երբ մարդիկ Հրապարակում հավաքվել էին միակ բարձրախոսի շուրջ, ուղիղ եթերում հնչեց հայերեն երգ։ Խոսափողի մոտ էր Արաքսյա Գյուլզադյանը։ Yerevan Online Magazine-ը երգչուհու ծննդյան օրը հարգանքի տուրքն է մատուցում նրա տաղանդին:
Այն, ինչ առանձնացնում էր այս երգչուհուն, ոչ միայն նրա տեխնիկական հմտությունն էր, այլև այն զգացմունքային խորությունը, որը ներթափանցում էր իր երգած յուրաքանչյուր նոտան: Արաքսյա Գյուլզադյանի կատարումները բնութագրվում էին իր ձայնի միջոցով հայկական բանահյուսության էությունը փոխանցելու հազվագյուտ ունակությամբ՝ անցնելով լեզվական պատնեշները: Յուրաքանչյուր կատարումով նա շունչ էր տալիս ավանդական մեղեդիներին՝ դրանք կենդանի դարձնելով նոր սերնդի համար:
Իր արվեստով Արաքսյա Գյուլզադյանը դարձավ հայ մշակույթի դեսպանը։ Նա իրեն նվիրել է իր երկրի հարուստ երաժշտական ժառանգության պահպանմանն ու առաջխաղացմանը՝ երաշխավորելով, որ ապագա սերունդները կշարունակեն փայփայել և ընդունել իրենց մշակութային արմատները: Ժողովրդական, աշուղական ու գուսանական երգերի նրա մեկնաբանությունները հպարտության և ոգեշնչման աղբյուր դարձան՝ հիշեցնելով հայերին իրենց հարուստ պատմության և մարդկանց ժամանակի և տարածության մեջ կապելու երաժշտության ուժի մասին:
Արաքսյա Գյուլզադյան՝ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ, երգչուհի, ժողովրդական, գուսանական երգերի անվանի կատարող, ծնվել է 1907-ի հունիսի 5-ին Ալեքսանդրապոլում (Գյումրի), մահացել է 1980-ի հոկտեմբերի 7-ին:
Նախնական կրթությունն ստացել է Գյումրիում։
Սկզբում հանդես է եկել ինքնագործ խմբերում։
Գյումրիից տեղափոխվեց Երևան, հաստատվեց այստեղ և մինչև 1955 թվականը եղավ Հայաստանի Ռադիոկոմիտեի՝ Արամ Մերանգուլյանի անվան ժողգործիքների անսամբլի մեներգչուհի։
1955-1967 թվականներին եղել է Հայֆիլհարմոնիայի մենակատարուհի։
Կատարել է հայկական և այլ ազգերի ժողովրդական և աշուղական երգեր, նաև հայ կոմպոզիտորների ստեղծագործություններ (ռոմանսներ և երգեր)։
1939 և 1965 թվականներին Մոսկվայում մասնակցել է հայ արվեստի տասնօրյակներին։
Եղել է Շերամի երգերի լավագույն կատարողներից («Քեզանից մաս չունիմ», «Շորորա», «Դու իմ մուսան ես» և այլն)։
Նրա ուսուցիչներից է եղել Ռոմանոս Մելիքյանը։
Երբ մենք հիշում ենք այս արտասովոր հայ երգչուհու կյանքի և կարիերայի մասին, մեզ ևս մեկ անգամ պատում է նրա երաժշտության ուժը՝ անցնելու սահմանները և շոշափելու մարդկային հոգու խորքերը: Ժողովրդական երգերի նրա փայլուն մեկնաբանությունները հավերժ կմնան՝ սերունդների համար պահպանելով հայ մշակույթի գեղեցկությունն ու էությունը:
