«Դու չես դադարում սովորական մարդ լինել միայն այն պատճառով, որ դարձել ես նախագահ». մահացել է աշխարհի ամենաաղքատ նախագահը՝ Խոսե Մուխիկան

19.05.2025

Խոսե Մուխիկան, Ուրուգվայի նախկին նախագահը, մահացավ 2025 թվականի մայիսի 13-ին, 89 տարեկանում, քաղցկեղից։ Աշխարհը նրան կհիշի որպես բացառիկ քաղաքական գործչի, ով իշխանության հասավ հեղափոխական ուղիով, սակայն հայտնի դարձավ մարդասիրությամբ, համեստությամբ և առաջադեմ բարեփոխումներով։

Խոսե Մուխիկան ծնվել է 1935 թվականի մայիսի 20-ին, Ուրուգվայի Մոնտեվիդեոյում։ Նրա հայրը՝ Դեմետրիո Մուխիկան, ծագումով բասկ էր, ֆերմեր, ով մահացավ, երբ Խոսեն ընդամենը չորս տարեկան էր։ Մայրը՝ Լուսի Կորդանոն, ծաղկավաճառ էր՝ իտալական ծագմամբ։ Վաղ հասակից նա ստիպված էր աշխատել ֆերմայում և օգնել մորը, ինչը ձևավորեց նրա աշխարհայացքը և ամրապնդեց կապը հասարակ ժողովրդի հետ։

1950-ականների վերջում և 1960-ականներին Ուրուգվայը ծանր տնտեսական և սոցիալական ճգնաժամի մեջ էր։ Երիտասարդ Խոսեն շուտով ձգվեց հեղափոխական գաղափարներով և միացավ «Տուպամարոս» արմատական ձախ կազմակերպությանը։ Այն, ոգեշնչված Կուբայի հեղափոխությամբ, պայքարում էր իշխանության դեմ՝ կիրառելով բռնության մեթոդներ։

Մուխիկան մասնակցեց մի շարք հայտնի գործողությունների․ կազմակերպությունը հարձակումներ էր իրականացնում բանկերի վրա, զենք և սնունդ բաժանում աղքատներին։ Այս գործողությունների պատճառով արտասահմանյան լրատվամիջոցները նրանց անվանում էին «ժամանակակից Ռոբին Հուդեր»։

1970 թվականին Մուխիկան ձերբակալվեց ոստիկանության հետ փոխհրաձգության ժամանակ, վիրավորվելով վեց փամփուշտից։ Թեև նրան հաջողվեց փախուստի դիմել բանտից, նա կրկին բռնվեց և այս անգամ 12 տարի անցկացրեց ծանրագույն պայմաններում։ Մուխիկան ենթարկվում էր բռնությունների և խոշտանգումների։ Նա մնաց անսասան և դուրս եկավ բանտից ավելի ուժեղացած ու խոհեմ։

Բանտից ազատվելուց հետո Մուխիկան հիմնադրեց «Ժողովրդական մասնակցության շարժումը», որը ձախ գաղափարները պաշտպանում էր ոչ բռնի մեթոդներով։ Նա շուտով հայտնի դարձավ պարզ կենսակերպով․ Մուխիկան աշխատանքի էր գնում իր մոպեդով, կրում էր հասարակ հագուստ և ապրում փոքրիկ տնակում։ Այս պարզությունն ու անմիջականությունն արագորեն նրան վերածեցին ժողովրդի սիրելի գործչի։

2009 թվականին Մուխիկան ընտրվեց Ուրուգվայի նախագահ։ Նախագահի պաշտոնում էլ նա պահպանեց իր համեստ կենսակերպը, հրաժարվելով նախագահական նստավայրից և ապրելով հին տանը՝ կնոջ հետ միասին։ Նա իր աշխատավարձի 90%-ը նվիրաբերում էր բարեգործական կազմակերպություններին։

Մուխիկայի յուրահատուկ կերպարը համաշխարհային հետաքրքրության առարկա դարձավ։ Նրան կոչում էին «աշխարհի ամենաաղքատ նախագահ», սակայն Մուխիկան այդ տիտղոսին պատասխանեց․ «Աղքատն այն մարդն է, ով կյանքում շատ բաների կարիք ունի։ Ես պարզապես սովորական մարդ եմ, ով ապրում է ինչպես ապրում էր միշտ»։

Մուխիկայի մահից հետո նրան հիշում են ոչ միայն որպես Ուրուգվայի նախկին առաջնորդ, այլ որպես քաղաքական գործիչ, ով իշխանությունը ծառայեցրել է հասարակ ժողովրդին և մնացել հավատարիմ իր սկզբունքներին մինչև վերջ։