Կարեն Դեմիրճյանի կեղծ սրբի կերպարը

28.06.2023

Հայաստանի քաղաքական պատմության կարկառուն դեմք Կարեն Դեմիրճյանը անջնջելի հետք է թողել երկրի զարգացման մեջ և սրբացվել է ժամանակակիցների կողմից։ Առհասարակ հայերը սիրում են սրբացնել մարդկանց՝ անտեսելով նրանց բացասական կողմերը: Այդպես ոմանք այսօր սրբացնում են Նիկոլ Փաշինյանին կամ Ռոբերտ Քոչարյանին: Միմյանց փոխադարձաբար «զոմբիներ» ու «պիցցայակերներ» են կոչում, հայհոյում, անիծում, բայց այս հոդվածում խոսքը նրանց մասին չէ:

Կարեն Դեմիրճյանի փայլուն ձեռքբերումները թաքցնում էին լուրջ խնդիրներ, որոնք երկարաժամկետ բացասական հետեւանքներ ունեցան հայ ժողովրդի համար։ Այս հոդվածում մենք կքննարկենք նրա արժանիքներն ու ստվերները, որոնք կոչված են հիշեցնելու պատմական փաստերի օբյեկտիվ վերլուծության կարևորության մասին:

Երկար ժամանակ Խորհրդային Հայաստանը ղեկավարած Կարեն Դեմիրճյանը նշանակալի գործեր է կատարել։ Դեմիրճյանի ուշադրության կենտրոնում էր Հայաստանի արդյունաբերականացումը, տնտեսության զարգացմանը նպաստելը և բնակչության կենսամակարդակի բարձրացումը։

Նա ակտիվորեն աջակցել է նոր օբյեկտների, այդ թվում՝ դպրոցների, հիվանդանոցների, ճանապարհների և գործարանների կառուցմանը, որոնք նպաստել են Հայաստանի ենթակառուցվածքների և տնտեսության ամրապնդմանը։ Այս ծրագրերից շատերը զգալի ներդրում են ունեցել հանրային բարօրության գործում և բարելավել շատ հայերի կյանքի որակը:

Սակայն Կարեն Դեմիրճյանն իր ողջ փայլուն ավանդի հետ մեկտեղ թողեց նաև տխուր ժառանգություն, որը չի կարելի անտեսել։ Նրա կառավարման հետ կապված հիմնական խնդիրներից մեկը կոռուպցիան էր, որը ներթափանցեց հայ հասարակության բոլոր ոլորտներ։ Կոռուպցիան և կաշառակերությունը հասել էին աննախադեպ չափերի՝ խաթարելով քաղաքացիների վստահությունը արդարության նկատմամբ և խոչընդոտելով երկրի զարգացմանը։

Մեկ այլ լուրջ խնդիր էր շինարարության որակը։ Թեև Կարեն Դեմիրճյանը մեծ ներդրումներ է կատարել շինարարության մեջ, սակայն անորակ աշխատանքը, բետոնի համատարած գողությունն ու վերահսկողության բացակայությունը հանգեցրել են լուրջ խնդիրների։ Դա հատկապես ակնհայտ էր 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ին Հայաստանի հյուսիսում տեղի ունեցած սարսափելի երկրաշարժի ժամանակ։ Լենինական քաղաքում անվնաս մնացին ցարական Ռուսաստանի, Ստալինի, Խրուշչովի ժամանակների շենքերը, սակայն փլուզվեցին Կարեն Շինարարի գլուխգործոցները:

Պատմական փաստերի ճշմարիտ ու օբյեկտիվ վերլուծությունը թույլ է տալիս հաշվի առնել Կարեն Դեմիրճյանի իշխանության թե՛ դրական, թե՛ բացասական կողմերը։ Սա կարևոր է անցյալից դասեր քաղելու, անիմաստ սրբեր չստեղծելու և առհասարակ հիմար ու անգիր արած մեկնաբանություններ գրելու փոխարեն ավելի գիտակցված ապրելու առումով: