Կրթվելու ու հայհոյելու արանքում. Աննա Հակոբյանը բարեկրթության հանձնաժողով է ստեղծում

31.05.2025

Վարչապետի վիրավորական հռետորաբանությունն ու եկեղեցու հետ սկանդալը

Հայաստանի քաղաքական դաշտը վերջին օրերին թնդում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կոշտ եւ վիրավորական խոսքերից՝ ուղղված հոգեւորականներին։

Մայիսի 30-ի առավոտյան Փաշինյանը «Ֆեյսբուքում» աննախադեպ կոպիտ արտահայտությամբ դիմեց մի բարձրաստիճան հոգեւորականի. «Սրբազան, գնա շարունակիր քեռուդ կնգան դոմփել, ինձ հետ ի՞նչ գործ ունես»։ Վարչապետի խոսքերի վուլգարությունը շոկային էր շատերի համար. նույնիսկ սոցիալական ցանցերի օգտատերերը չէին հավատում, որ երկրի ղեկավարը կարող է օգտագործել նման բառապաշար եւ ենթադրում էին, թե նրա էջը կոտրվել է։

Այս գրառումը պատահական չէր ի հայտ եկել. այն վարչապետի արձագանքն էր որոշ հոգեւորականների քննադատությանը։ Արդեն նախօրեին Փաշինյանը կառավարության նիստում պնդել էր, թե «մեր եկեղեցիները չուլանացված են», այսինքն՝ տաճարները վերածվել են պահեստների՝ լցված ավելորդ իրերով։

Եկեղեցականները հրապարակավ քննադատեցին նրա այս խոսքերը․ մասնավորապես Տեր Հովնան քահանան նրան անվանեց «երկրի գլխավոր ցավագար» (խելագար)։ Փաշինյանի կտրուկ գրառումն ուղղված էր հենց այդ հոգեւորականին եւ ուղեկցվեց նաեւ լրացուցիչ հայտարարությամբ. «Իսկ պարտադի՞ր է առերեսվել հարցին, թե մեր եպիսկոպոսաց դասից քանի՞ հոգի է հավատարիմ կուսակրոնության ուխտին»,– գրել էր նա՝ կասկածի տակ դնելով բարձրաստիճան հոգեւորականների բարոյականությունը։

Վարչապետի հրապարակային ելույթները միայն դրանով չսահմանափակվեցին։ Նիկոլ Փաշինյանը շարունակեց թեման՝ մեջբերելով Ավետարանից Հիսուսի խոսքերը տաճարը «ավազակների որջ» դարձրողների մասին եւ ակնարկելով, թե եկեղեցու ներսում կան չարաշահումներ։ Ամենավրդովեցնողը, սակայն, դարձավ հենց անձնական վիրավորանքի ոճը․ Փաշինյանը փաստորեն մեղադրեց մի բարձրաստիճան հոգեւորականի արյունապղծությամբ կամ անառակությամբ զբաղվելու մեջ՝ հրապարակային հարթակում օգտագործելով փողոցային լեքսիկոնին բնորոշ բառեր։ Սա դարձավ մթնոլորտի հերթական սրման պատճառը պետություն–եկեղեցի առանց այդ էլ լարված հարաբերություններում։

Ուշագրավ է, որ իշխանական այլ ներկայացուցիչներ էլ աջակցեցին վարչապետի այս հռետորաբանությանը։ Մասնավորապես՝ Փաշինյանի կինը՝ Աննա Հակոբյանը, նույնպես «հակահարձակման» դուրս եկավ հոգեւորականների դեմ։ Նա սոցիալական ցանցերում անվանեց նրանց «երկրի գլխավոր մանկապիղծներ» եւ «սեւ սքեմ հագնող մոլագարներ»՝ պնդելով, թե եկեղեցիները վերածվել են «այլասերվածության» օջախների։ Իր սկանդալային գրառման մեջ Աննա Հակոբյանը հայտարարեց․ «Երկրի գլխավոր մանկապիղծները “չուլան” բառից դիվահարվել են… չէ՞ որ չուլանները սեւ սքեմ հագնող մոլագարների կյանքի մութ անկյուններն են»։ Այս կոշտ խոսքերը, որոնք հոգեւոր դասին ամբաստանում էին ծանր հանցագործությունների մեջ, աննախադեպ էին բարձր պաշտոնյաների մակարդակով։ Աննա Հակոբյանը նույնիսկ մի հոգեւորականի անվանեց «երկրի գլխավոր հոգեւոր մաֆիոզ»՝ նրա արձագանքը որակելով որպես անհիմն «հարձակում» պետության ղեկավարի դեմ։

Վարչապետի եւ նրա շրջապատի նման ագրեսիվ ելույթները բուռն հակազդեցություն առաջացրին։ Եկեղեցականները եւ բազմաթիվ հավատացյալներ քննադատեցին իշխանության վարքագիծը՝ դա որակելով հակաքրիստոնեական եւ անբարոյական։ Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի անունից Բագրատ սրբազանը հայտարարեց, որ վարչապետի տիկնոջ կողմից հոգեւորականներին ուղղված պնդումները կոնկրետ մեղադրանք են (մանկապղծության մասով) եւ հորդորեց եկեղեցուն դատական կարգով հետապնդել այդ զրպարտությունները։ Ընդդիմադիրներն էլ արձագանքեցին․ օրինակ՝ Նաիրա Զոհրաբյանը կոչ արեց եկեղեցու կողմից արագ հակազդել, հայտարարելով, որ եթե «ժամերի ընթացքում եկեղեցին չբանադրի եւ չնզովի այս զույգին, ուրեմն ընդունում է ասվածը»։ Ըստ ընդդիմախոսների՝ Փաշինյան ամուսինները անցել են քաղաքակրթական բոլոր սահմանները, եւ եթե դա անպատիժ մնա, կնշանակի, թե իրենց վիրավորանքները ճշմարտություն են։

Աննա Հակոբյանի «բարեկրթության հանձնաժողովի» նախաձեռնությունը

Այդ միջեւ, երբ վարչապետն ու նրա թիմակիցները հրապարակավ նվաստացնում էին ընդդիմախոսներին ու եկեղեցու ներկայացուցիչներին, երկրի առաջին տիկինը՝ Աննա Հակոբյանը, հայտարարեց մի նախագծի մեկնարկի մասին, որը տես teor մեծ հաշվով հակադարձ է նրանց գործնական վարքագծին։ Նրա նախաձեռնությամբ ստեղծվում է «Արդյունավետ հաղորդակցման հմտությունների հանրայնացման եւ բարեկրթության հանձնաժողով»։ Այդ մասին Հակոբյանը տեղեկացրեց «Ֆեյսբուքով»՝ «Կրթվելը նորաձեւ է» շարժման շրջանակում, մշակույթի գործիչներին եւ հռետորության մասնագետներին հրավիրելով մասնակցելու հանձնաժողովի աշխատանքներին։

Ըստ պաշտոնական հայտարարության՝ հանձնաժողովի նպատակներն են.

• բարելավել հանրային հաղորդակցության մշակույթը փոխադարձ հարգանքի հիմքով,

• լիցքաթափել հանրային միջավայրը,

• զարգացնել միմյանց հանդուրժող լսելու ունակությունը,

• եւ խաթարել հանրային դաշտում վերարտադրվող ապակառուցողական միֆերը՝ փոխարինելով դրանք կրթության ու արդյունավետ աշխատանքի մոդելներով։

• 
  

Հանձնաժողովը պիտի նպաստի այն գիտակցման խորացմանը, որ բարեկրթությունը եւ համամարդկային արժեքներով ներթափանցված վարքը հաջողության եւ մրցունակության կարեւոր պայման են։ Շեշտվում է նաեւ ներառական, ներդաշնակ համակեցության գաղափարը։

Սկզբունքորեն, նման նպատակները կարող էին ողջունելի լինել յուրաքանչյուր հանրության համար. Վերջապես՝ ո՞վ կհակադրվեր փոխադարձ հարգանքով հաղորդակցվելուն։ Ինքը՝ Աննա Հակոբյանն, ընդգծում է. «Մենք պետք է կրթվենք, դառնանք ավելի գրագետ, բարի, հմուտ, մասնագետ ու երջանիկ»։ Սակայն իշխանության վարքագիծը կտրուկ հակասում է այս հռչակագրային արժեքներին։ Երբ պետության ղեկավարները հրապարակավ շրջանցում են տարրական քաղաքավարության սահմանները, «բարեկրթության հանձնաժողով» ստեղծելու նախաձեռնությունը լայն հանրության մեջ ընկալվում է կասկածանքով եւ հաճախ՝ որպես հեգնանք։ Ինչ բարեկրթության մասին կարող է խոսք լինել, երբ նույն հեղինակները մի քանի օր առաջ ընդդիմախոսներին անվանում էին «էշ», «անուղեղ» ու «տգետ»…

Հակասական պատկերի հասարակական արձագանքը

Հասարակական քննարկումները ցույց են տալիս իրական ապշանք. մարդկանց մեծ մասը սա դիտում է որպես ցուցադրական գործողություն՝ առանց գաղափարական խորության։ Նույնիսկ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանը իշխանության վերջին խոսքերը որակեց «ատելության քարոզ»՝ հիշեցնելով դրա կործանարար հետեւանքների մասին։ Ընդդիմադիր պատգամավոր Լիլիթ Գալստյանն էլ շեշտեց, որ իշխանության «կրթվելու» իմիջը սին է, քանզի նրանց բառերը եւ գործերը տրամագծորեն հակասում են իրար։ Սոցցանցերում տարածված են հեգնական առաջարկներ՝ «Բարեկրթության արագ դասընթացներ կազմակերպել հենց վարչակազմի համար, որպեսզի նախ իրենք սովորեն միմյանց համբերատար լսելու արվեստը»։

«Բարեկրթություն»՞, թե՞ ճոխ շղարշ

Այս ամենի ֆոնին բարեկրթության մասին ծրագրերը թվում են հենց շղարշ, որը քողարկում է իրական հաղորդակցային եւ բարոյական խնդիրները։ Առանց սեփական օրինակը սրբագրելու՝ ցանկացած «դաս տալու» նախաձեռնություն պիտակավորվում է կեղծավորության ջերմուկով։ Որոշ մեկնաբաններ նկատում են․ Փաշինյանի ու թիմի պահվածքը հիշեցնում է «ջուր խմիր, գինի քարոզիր» ասացվածքը։ Եթե իշխանությունն իսկապես ցանկանում է բարեկրթության մթնոլորտ, պիտի սկսի հենց իր բառապաշարի մաքրումից՝ հայհոյանքներն ու պիտակավորումը թողնելով անցյալում։

Ավելին, մամուլում երեւացել են կասկածներ, թե «Կրթվելը նորաձեւ է» շարժումը կարող է ծառայել քաղաքական նպատակների, մասնավորապես 2026 թվականի ընտրությունների համար աջակցություն կազմակերպելու նպատակին։ Եթե այդ կասկածները հիմնավոր են, «բարեկրթության հանձնաժողովը» դառնում է ընդամենը տեխնոլոգիական գործիք՝ ընտրելիներին նախընտրական փուլում «դաս տալու» համար։

Ամփոփելով՝ Աննա Հակոբյանի նախաձեռնած «բարեկրթության» հանձնաժողովը հայտնվել է սեփական հակասությունների թակարդում։ Քաղաքավարությունն ու փոխադարձ հարգանքը քարոզով չեն հաստատվում, այլ օրինակով։ Առանց խոսքի եւ վարքի ներդաշնակության՝ որեւէ «բարեկրթության կոմիտե» չի կարող վերականգնել հանրային վստահությունը։ Հայ հասարակությունն այժմ սպասում է, որ իշխանությունը նախ ինքն իր վարքագծում ցույց տա այն փոփոխությունը, որը քարոզում է մյուսներին։