«Հայաստանը չունի մտավորականություն»

31.01.2024

Մեր հարեւանների ճարպկությունն ինձ բնավ չի զարմացնում։ Ազգ դառնալու համար երիտասարդ գիշատիչ և կենսունակ ցեղը պետք է նվաճումներ ձեռք բերի մշակույթի և գիտության մեջ, և քանի որ նրա մտավոր և ստեղծագործական ներուժը բավականին համեստ է, նա անամոթաբար կհափշտակի այն ինքնապահպանման և պատմական բնազդն անջատած ժողովրդից: Դա անում է տասնամյակներ շարունակ, և այս ոլորտում ձեռք է բերել ամուր փորձ և հասել մեծ հաջողությունների։ Պարզապես ավելի վաղ նրանց զարմանահրաշ հայտնագործությունները ճնշվում էին, դրանց պատասխանում էին թե՛ պետական ​​մակարդակով, թե՛ անհատներ, բայց հիմա Փաշինյանի Հայաստանում պետությունը ոչ միայն չի բացահայտում նրանց ճամարտակությունները, այլ ինքն էլ կմասնակցի հայ ժողովրդի դիմանկարի ոչնչացմանը։

ՈՐ ԷՆՎԵՐ ՓԱՇԱՅԻ անվան ԹԱՎԻՇԻ ՇՈՈՒՆ ՍԿՍՎԵԼ Է Հայկական Հարցի վերջնական լուծման ՆՊԱՏԱԿՈՎ, քիչ թե շատ ողջամիտ մարդիկ հասկացան այս աղետի առաջին վայրկյաններից։ Ես կտրականապես հրաժարվում եմ ընդունել մանիպուլյացիաների, խաբված միամիտ մարդկանց և այլնի մասին փաստարկներ։ Կատարվածի այս բոլոր հիմնավորումներին հարց եմ տալիս՝ ո՞վ է ժողովուրդը։ Մտավորականությունը ժողովուրդն է, թե ոչ։ Եթե ​​ժողովուրդը, ապա ինչպե՞ս է նրան հաջողվել, ինչպես ասում են, իր ուղեղը փոշիացնել այնպես, ինչպես խիտ ամբոխի ուղեղը։ Եվ երկրորդ հարցը՝ ինչո՞ւ մտավորականության մեջ, չնայած ամեն ինչին, դեռ կային մարդիկ, որոնց համար 2018-ի գարնան իրադարձություններն առաջին իսկ վայրկյաններից համարժեք արձագանք, մերժում և բացահայտ թշնամանք առաջացրին առաջնորդի նկատմամբ։ Իսկ ինչո՞ւ այս մարդկանց ձայները, ովքեր զգուշացնում էին, որ հեղափոխական ավազակախմբին իշխանության թույլ տալը կբերի Հայաստանի կործանման, հնչեցին ինչպես ձայն բարբարոյ։ Ինչու՞ մյուսները չէին ուզում լսել նրանց (սա լավագույն դեպքում, իսկ վատագույն դեպքում նրանք պարզապես կոպտում էին): Ավելին, «թավշյա» երջանկության հակառակորդներն ընդգծեցին, որ իրենք ոչ մի կերպ գործող իշխանության կողմնակից չեն, բայց հասկանում են, որ հեղափոխական ցնցումները կտրականապես հակացուցված են Հայաստանում, հատկապես այն իրավիճակում, երբ երկիրը լուսավոր ապագա է տարել մի էակ, ով 2018 թվականի գարնանից շատ առաջ ինքն իրեն սադրիչ էր հռչակել: Բայց, ինչպես ասում են, անցյալը չի ​​կարելի վերադարձնել։

Դժկամությամբ ես կընդունեմ բոլորովին հիմար փաստարկ. «Մենք սխալվեցինք»: Իսկ հիմա՞: Ո՞ւր է հիմա հայ մտավորականությունը. Ե՞րբ է նա արթնանալու և ինչու: Մեր հարեւաններն այնքան կանխատեսելի են, որ ոչ մի գրագետ մարդու համար դժվար չի լինի կանխատեսել նրանց քայլերի հաջորդականությունը։ Ինչ վերաբերում է բոլոր տեսակի միջազգային կազմակերպություններին, ո՞վ է այնտեղ նստած։

ՈՐՏԵ՞Ղ ԵՆ ՀԱՅ ՄՏԱՎՈՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՁԱՅՆԵՐԸ, ՈՐՈՆՑ ԳԱՂԱՓՈԽՈՒՄ ՊԵՏՔ ՉԷ արձագանքել այն փաստին, որ Մատենադարանում փակվել է ձեռագրերի պատճենահանման բաժինը։ Ո՞ւր են բողոքի ցույցերը բազմամասնագիտական ​​նախարարության շենքի մոտ՝ հայոց պատմության ու մշակույթի նկատմամբ կոնկրետ վերաբերմունք ունեցող տիկնոջ գլխավորությամբ։ Գրեթե երկու տարի առաջ ես արտահայտեցի այն ենթադրությունը, ավելի ճիշտ՝ համոզմունքը, որ եթե «թավշյա» նեոռեֆորմատորները մնային իշխանության ղեկին, ապա նրանց «ձեռքբերումներից» մեկը կլինի այն, որ Բրիտանական թանգարանը կհամալրվի Մատենադարանի գանձերով։

Ինչո՞ւ ոչ ոք նրանց չի բոյկոտում։ Ի՞նչ զգացումներ են ապրում նրանք (ի դեպ, կիսագրագետ ամբոխ լինելուց հեռու), ովքեր իրենց երգերով ու պարերով գոհացնում են այս նորաստեղծներին, ամեն տեսակ ընդունելությունների, հավաքույթների ու խնջույքների ժամանակ նրանց համար երաժշտություն են նվագում։ Ինչո՞ւ, երբ հայտնվում են ինչ-որ համերգի կամ ներկայացման, արտիստները ի նշան բողոքի չեն հրաժարվում բեմ դուրս գալ, իսկ հանդիսատեսը ցուցադրաբար չի հեռանում դահլիճից։ Եթե ​​այլ բան չեք կարող անել, ապա գոնե ցույց տվեք ձեր անհարգալից վերաբերմունքը նրանց նկատմամբ, ցույց տվեք, որ ձեզ համար նվաստացուցիչ եք համարում նրանց հետ նույն տարածքում գտնվելը: Թե՞ սա ձեզ չի նվաստացնում։ Հետո՞ ինչ բողոքներ կան ապաշնորհ ընդդիմության դեմ։

Երևում է, ես ուզում եմ անհնարինը, բայց շատ կուզեի, որ հայ մտավորականության մեջ ինքնագնահատականի զգացում արթնանա, որպեսզի վիրավորվեն այն փաստից, որ Հայաստանի ճակատագիրը տնօրինում են նրանք, ում նույնիսկ չի կարելի վստահել. ինչ-որ քիմմաքրողի կամ կոշկակարի ճակատագիրը. Ես շատ կուզեի, որ «ժողովրդի ներկայացուցիչները» ուր էլ գնան, հանդիպեն ամուր փակ դռների և ցուցանակների, որոնք տեղադրված են էներգամատակարարման ցանկացած օբյեկտի մուտքի մոտ. «Մի մտիր, քեզ կսպանի»:

Կարինե ՍԱՀԱԿՅԱՆՑ

/կրճատումներով/