«Հարսնացուն հյուսիսից» ֆիլմը 50 տարեկան է. կեսդարյա ջերմություն, սեր և ծիծաղ
- YO
- 22 мар.
- 2 мин. чтения
22.03.2025
2025 թվականին նշվում է հանճարեղ կատակերգության՝ «Հարսնացուն հյուսիսից» ֆիլմի 50 ամյակը։ Այս կինոնկարը դարձել է իսկական ժողովրդական, նրա սյուժեն՝ լի բարությամբ, հումորով և անկեղծ հույզերով, գրավել է միլիոնավոր հանդիսատեսների սրտերը։ Իսկ Առնո Բաբաջանյանի երաժշտությունը, որը հնչեց ֆիլմում, ընդմիշտ մնաց հիշողության մեջ նրանց համար, ովքեր թեկուզ մեկ անգամ դիտել են այս ջերմ ու հուզիչ ֆիլմը։
Ռուս աղջկա՝ Վալյայի և հայ երիտասարդի՝ Արտակի սիրո պատմությունը պարզ է, բայց այդ պարզության մեջ այն ձեռք է բերել անսպասելի խորություն։ Մայրերի վեճը, որոնք չեն ցանկանում բաժանվել իրենց երեխաներից, վերածվում է ոչ միայն կենցաղային իրավիճակի, այլև դառնում է մշակութային տարբերությունների հաղթահարման խորհրդանիշ։
Ավանդույթները, ընտանեկան արժեքները և արմատներին հավատարիմ մնալու ձգտումը հակադրվում են անկեղծ սիրուն։ Այս ամենը դարձնում է ֆիլմը հավերժ արդիական՝ յուրաքանչյուր հանդիսատես տեսնում է իր հոգսերն ու երազանքները հերոսների կերպարներում։
Ֆիլմը նկարահանվել է «Երևան» հեռուստաֆիլմերի ստուդիայում։ Դերասանական կազմի ընտրությունը, երաժշտությունը, նկարահանման վայրերը՝ ամեն ինչ մանրակրկիտ պլանավորված էր պրոֆեսիոնալ կինեմատոգրաֆիստների խմբի կողմից՝ ռեժիսոր Ներսես Հովհաննիսյանի ղեկավարությամբ։
«Հիշում եմ, ինչպես եկա սցենարով Առնո Բաբաջանյանի մոտ, — հիշում էր Ներսես Հովհաննիսյանը։ — Բաբաջանյանը չէր սիրում կինոյի համար երաժշտություն գրել։
Նա միշտ մերժում էր նման առաջարկները։ Նա նույնիսկ հրաժարվել էր գրել երաժշտություն «Զինվորի մասին բալլադը» և «Գարնան տասնյոթ ակնթարթները» ֆիլմերի համար։ Բայց ես կարողացա համոզել նրան, հատկապես, որ գլխավոր դերում իր որդին՝ Արայիկ Բաբաջանյանը, պետք է խաղար։ Որոշ երկմտանքներից հետո Առնոն համաձայնվեց»։
Ֆիլմի երաժշտության վրա աշխատանքը անցնում էր լարված։ «Ես երկար ժամանակ նրան համոզում էի, որ ուզում եմ ֆիլմի երաժշտության մեջ լինեն ինչպես ամերիկյան, այնպես էլ հայկական մոտիվներ։ Առնոն վրդովված բացականչում էր, որ դա անհնար է։ Բայց նրա համար ոչինչ անհնար չէր։ Մի անգամ նա զանգահարեց ինձ և ասաց. «Արի, արդեն կա ֆիլմի հիմնական երաժշտական թեման»։ Գնալ շատ հեռու պետք չէր: Առնոն ապրում էր Օգարյովի փողոցում, իմ տան մոտ։ Ես գնացի, և նա սկսեց նվագել «Սիրո տարի» մեղեդին։ «Ահա այն, — ասաց նա, — ինչ դու ուզում էիր։ Այն ներշնչված է ամերիկյան «Ամպի լուսավոր կողմը» (ֆիլմից «Զինվորի ճակատագիրը Ամերիկայում») մեղեդուց և հայկական ժողովրդական սիրային երգերից»։ Այսպես ծնվեց հայտնի հիթը»։
Ֆիլմը զարդարել է խորհրդային կինոյի մեծ դերասանների տաղանդավոր խաղը։ Նրանց քիմիան և բնականությունը անմոռանալի դարձրին սիրո պատմությունը։ Ծնողների և հարազատների դերերում փայլեցին Իննա Մակարովան, Յուրի Մեդվեդևը, Մուրադ Կոստանյանը, Արմեն Ջիգարխանյանը, Երվանդ Մանարյանը և այլ դերասաններ։ Յուրաքանչյուր կերպար առանձնացավ իր յուրահատուկ գույնով՝ ստեղծելով ֆիլմի ուրախ և անմոռանալի մթնոլորտը։
1975 թվականի պրեմիերան մեծ հաջողություն ունեցավ, և ֆիլմը դարձավ համաժողովրդական իրադարձություն։ Այն դիտում էին ընտանիքներով, քննարկում փողոցներում, իսկ երգերն անմիջապես սկսեցին հնչել տարբեր անկյուններում։ Նույնիսկ կես դար անց "Հարսնացուն հյուսիսից" շարունակում է մնալ սիրված և արդիական։
Ֆիլմի հերոսները՝ հատկապես Արմեն Ջիգարխանյանը, ով իր հմայքով և վարպետությամբ ավելացրեց ֆիլմի անկրկնելի մթնոլորտը, հավերժ մնացին հանդիսատեսի հիշողության մեջ։
Այսօր "Հարսնացուն հյուսիսից" ոչ միայն կինոնկար է, այլև իրական արվեստի գործ, որը լի է սրտի ջերմությամբ ու անկեղծությամբ։ Այն հիշեցնում է, որ սերը հաղթահարում է բոլոր խոչընդոտները։
Թող այս հրաշալի պատմությունը շարունակի հնչել հանդիսատեսի սրտերում, ինչպես Արշո Բաբաջանյանի մեղեդին՝ հավերժ կենդանի, նուրբ և հուզիչ։
Շնորհավոր 50 ամյակդ, "Հարսնացուն հյուսիսից":
