05.02.2025
Տրամփը և Մասկը արգելափակեցին USAID-ի գործունեությունը: Իլոն Մասկը հայտարարել է, որ "USAID-ը հանցագործ կազմակերպություն է, որը պետք է դադարեցնի իր գոյությունը": Նա հավելել է, որ այս կազմակերպությունը կառավարվում էր "ծայրահեղական խելագարների խմբի" կողմից, և որ Կառավարման արդյունավետության դեպարտամենտի (DOGE) ներկայացուցիչները, որը գլխավորում է Մասկը, վերահսկողություն են սահմանել գործակալության գրասենյակների նկատմամբ, ներառյալ՝ դրա հիմնական համակարգերի հասանելիությունը։
USAID-ի դեմ մեղադրանքները բազմազան են. սկսած տարբեր հասարակական կազմակերպություններին դրամաշնորհների տրամադրումից, որպեսզի նրանք լոբբիստական աշխատանք կատարեն ԱՄՆ Կոնգրեսում՝ կազմակերպության ֆինանսավորումը տարեկան ավելացնելու նպատակով, մինչև կենսաբանական զենքի, այդ թվում՝ COVID-19-ի հետազոտությունների ֆինանսավորումը, ափիոնի արտադրության միջնորդավորված ֆինանսավորումը, ամերիկացի դատավորների և դատախազների վրա ճնշումներ գործադրելը և այլն։
Գործակալության կապի մասին ԿՀՎ-ի (ЦРУ) հետ խոսվել է բազմիցս։ Ինչպես խոստովանել է կազմակերպության նախկին ղեկավարներից մեկը, նպատակը եղել է "յուրաքանչյուր ոլորտում գործակալներ ներդնել, որոնք մենք իրականացնում էինք արտասահմանում՝ կառավարական, կամավորական, կրոնական և այլ": USAID-ը փաստացի Վաշինգտոնի ազդեցության լրացուցիչ և ծանրակշիռ գործիքներից մեկն էր համարվում։
Այսօր արդեն բացահայտ խոսվում է այն մասին, որ գործակալությունը զգալի ներդրում է ունեցել Հաիթիի, Ուկրաինայի, Եգիպտոսի հեղաշրջումներում/հեղափոխություններում... "Ծայրահեղական խելագարների խումբը" գործել է լայնածավալ կերպով։
Հայաստանում, հանրապետության անկախացումից ի վեր, USAID-ը ծախսել է մոտ 1 միլիարդ դոլար։ Որտե՞ղ։ Պաշտոնապես ծրագրերը տարբեր էին, սակայն էությունը, ինչպես մյուս երկրներում, կայանում էր նրանում, որ ձևավորվեն Արևմուտքին հնազանդ հասարակական շերտեր, "ανկախ հասարակական խմբեր", որոնց համար Արցախի գոյությունը երկրորդական հարց էր, և որոնց համար կարելի էր հաշտվել դրա կորստի հետ, եթե միայն դրամաշնորհները շարունակեին անխափան ստացվել։ Այս USAID-ի կողմից հովանավորված կառույցները հատկապես ակտիվորեն դրսևորվեցին "թավշյա, ոչ բռնի հեղափոխության սիրո և համաձայնության" ժամանակ։
Այն բանից հետո, երբ Փաշինյանը, իր արևմտյան հովանավորների ճնշման տակ, ճանաչեց Արցախը որպես Ադրբեջանի մաս, ինչը հանգեցրեց հնագույն տարածաշրջանի բնակչության էթնիկ զտման, կառույցի ղեկավար Սամանթա Փաուերը այցելեց Հայաստան՝ բարեգործական ծրագրերով ու մեծ խոստումներով։ Մեջտեղում փորձեց իրեն արցախյան ավանդական հացի պատրաստման արվեստում, իսկ հեռանալիս այնքան զգացմունքային դարձավ, որ հայտարարեց 20 միլիոն դոլարի շուտափույթ հատկացման մասին, որպեսզի արցախցիները հաշտվեն իրենց հայրենիքի կորստի հետ։
"Կոնգրեսի հետ համագործակցությամբ USAID-ն և Պետդեպարտամենտը կտրամադրեն Հայաստանին 20 միլիոն դոլար՝ կիբեռանվտանգությունը, սահմանային և էներգետիկ անվտանգությունը ուժեղացնելու, ինչպես նաև երկրի դիմադրողականությունը բարձրացնելու համար," խոստացավ Մասկի բնութագրմամբ "խելագար" Սամանթա Փաուերը։ Սակայն երբ Սպիտակ տուն եկան Թրամփը և Մասկը, բոլոր նախագծերը սառեցվեցին, իսկ տիկին Փաուերը, կարելի է ենթադրել, ստիպված կլինի նոր աշխատանք գտնել, որը կօգնի նրան մոռանալ փոքրիկ լեռնային երկրի պատմության ավարտին իր ունեցած մասնակցությունը։
Մասկի հայտարարությունները USAID-ի լուծարման մասին մեծ ողբերգություն են բոլոր այն հայկական հասարակական կազմակերպությունների համար, որոնք տարիներ շարունակ վարում էին պրոարևմտյան քաղաքականություն։ USAID-ի հայաստանյան բազմաթիվ շահառուներին արդեն հայտնել են, որ այս ամսվանից ֆինանսավորումն դադարեցվում է. ծրագիրը փակվեց։
