Նոր Հռոմի Պապը՝ Լեոն XIV-ը, կաթոլիկ եկեղեցու պատմության մեջ առաջին անգամ ամերիկացի է. ինչ է հայտնի նրա մասին

08.05.2025

Կաթոլիկ եկեղեցին ունի նոր հոգևոր առաջնորդ։ Հռոմի պապ է ընտրվել ամերիկացի Ռոբերտ Պրևոն, ով ընտրությունից հետո ստանձնեց Լեոն տասնչորրորդի անունը։ Նա դարձավ 267-րդ պապը պատմության ընթացքում, երկրորդը՝ Նոր աշխարհից (նախորդ պապ Ֆրանցիսկոսից հետո), և առաջինը՝ ԱՄՆ-ից։

Պապի ընտրությունը տեղի ունեցավ Սուրբ Աթոռի կարդինալների կոնկլավում։ Ընտրությունից անմիջապես հետո, ըստ ավանդույթի, Վատիկանի Սուրբ Պետրոսի տաճարի կենտրոնական պատուհանում հայտնվեց ավետաբեր կարդինալը և հայտարարեց՝ «Habemus papam»՝ «Ունենք պապ»։ Այնուհետև նոր պապը՝ Լեոն XIV-ը, հանդես եկավ ավանդական կարճ աղոթքով՝ դիմելով հավատացյալներին։

Ռոբերտ Պրևոն 69 տարեկան է, ծնվել է Չիկագոյում։ Նա ձեռնադրվել է քահանա 1982 թվականին, իսկ վերջին երկու տարիներին գլխավորել է Վատիկանի եպիսկոպոսների հարցերով դիկաստերիան՝ կառույց, որը համակարգում է եպիսկոպոսական նշանակումները և լուծում է Լատինական ծիսակարգի եկեղեցիների կառավարման իրավական հարցերը։

Նրա հայացքներն ընդհանուր առմամբ համարվում են չափավոր, սակայն մի շարք սոցիալական հարցերում նա հանդես է գալիս առաջադեմ դիրքավորումով։ Ինչպես իր նախորդը՝ Ֆրանցիսկոս պապը, Լեոն XIV-ն էլ մեծ ուշադրություն է դարձնում հասարակության մարգինալացված խմբերի պաշտպանությանն ու նրանց ձայն տալու անհրաժեշտությանը։ «Նա շատ զգայուն մարդ է և հոգ է տանում, որ յուրաքանչյուրը հնարավորություն ունենա խոսելու», — ժամանակին նշել էր Ֆրանցիսկոսը՝ խոսելով Պրևոյի մասին։

Նոր պապի ընտրությունը տեղի ունեցավ չորրորդ քվեարկության արդյունքում։ Կոնկլավը մեկնարկել էր մայիսի 7-ին՝ տեղական ժամանակով ժամը 16։30-ին։ Ընտրությանը մասնակցում էին 133 կարդինալներ, և պապ կարող էր ընտրվել թեկնածուն, ով կստանար ձայների առնվազն երկու երրորդը։

Առաջին օրը անցկացվել էր մեկ քվեարկություն, իսկ հաջորդ առավոտյան՝ ևս երկու։ Ոչ մեկը չտվեց անհրաժեշտ արդյունք․ Սիքստինյան մատուռի ծխնելույզից բարձրացող սև ծուխը վկայում էր, որ ընտրությունը ձախողվել է։ Միայն չորրորդ քվեարկությունից հետո, երբ ընտրվեց պապը, ծխնելույզից բարձրացավ սպիտակ ծուխը՝ խորհրդանշելով եկեղեցու նոր առաջնորդի ընտրությունը։

Նախորդ պապը՝ Ֆրանցիսկոսը (քաղաքացիական անունը՝ Խորխե Մարիո Բերգոլիո), վախճանվել էր ապրիլի 21-ին՝ 88 տարեկան հասակում։ Նա պաշտոնավարել էր 2013 թվականից՝ Բենեդիկտոս XVI-ի հրաժարականից հետո։ Ֆրանցիսկոսը դարձավ պատմության մեջ առաջին պապը Նոր աշխարհից, ինչպես նաև առաջին իեզուիտը այս բարձրագույն պաշտոնում։

Վերջին ամիսներին նրա առողջական վիճակը կտրուկ վատացել էր։ Տարվա սկզբին նա 38 օր անցկացրել էր հիվանդանոցում՝ երկկողմանի թոքաբորբի ախտորոշմամբ։ Մարտին դուրս էր գրվել, սակայն այդուհետ գրեթե չէր հայտնվում հանրության առջև։ Զատկի օրն իր վերջին հրապարակային ելույթում նա հանդես եկավ Սուրբ Պետրոսի հրապարակից՝ կոչ անելով խաղաղության՝ հատկապես Ուկրաինայում և Գազայի հատվածում։ Մի քանի ժամ անց նա վախճանվեց։

Լեոն XIV-ի ընտրությունը պատմական իրադարձություն է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների համար, ինչպես նաև ամբողջ կաթոլիկ աշխարհի։ Նրա առաջնորդության ուղղվածությունը, ինչպես ակնկալվում է, կլինի շարունակությունը Ֆրանցիսկոսի՝ հանդուրժողականության, սոցիալական արդարության և համընդհանուր երկխոսության արժեհամակարգին։