Ինչո՞վ է վտանգավոր Փաշինյանի «կադաստրային» անմտությունը Հայաստանի համար

«Կադաստրային վկայագրի» հետևանքների վերլուծություն

03.06.2023

Իրադարձությունների զարմանալի շրջադարձով Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը վերջերս ներկայացրեց Հայաստանի համար «կադաստրային վկայական» ստանալու հայեցակարգը։ Սկզբում շատերի կողմից մերժված այս գաղափարը արագորեն տարածվեց՝ առաջացնելով քննարկումներ փորձագետների և քաղաքական գործիչների միջև: Այնուամենայնիվ, մակերեսի տակ այս առաջարկը զգալի հետևանքներ է պարունակում, որոնք չեն կարող անտեսվել:

Փաշինյանը համարձակորեն հայտարարում ու հայտարարում է Հայաստանի Հանրապետության համար լրացված և համապարփակ կադաստրային վկայագիր ապահովելու իր ցանկության մասին՝ անտեսելով առարկություններն ու հակափաստարկները։ Թեև նման փաստաթուղթ ձեռք բերելու գաղափարը կարող է անվնաս թվալ, այն տագնապալի տեղաշարժ է նշանակում Հայաստանի տարածքային պատմության մեջ։ Այն փաստացիորեն նվազեցնում է Հայաստանի անցյալը և նվազեցնում նրա հարուստ ժառանգությունը մինչև ընդամենը 29800 քառակուսի կիլոմետր, ինչը միտումնավոր աղավաղում է անձամբ Փաշինյանը:

Այս «պատմական» փաստաթղթի հիմքում ընկած նպատակն ակնհայտ է դառնում, երբ հաշվի ենք առնում Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիր ստորագրելու Փաշինյանի ձգտումը, որը կբացառի այնպիսի կարևոր շրջաններ, ինչպիսիք են Արցախն ու անկլավները: Այս փաստաթուղթը արդյունավետորեն կվերացնի հայկական պետության վերականգնման երազանքները և կվտանգի կորցրած տարածքները վերադարձնելու ապագա փորձերը:

Փաշինյանի կադաստրային վկայականը ծառայում է ավելի մեծ օրակարգի, որը նպատակ ունի ներկայացնել իրավաբանորեն պարտավորեցնող փաստաթուղթ, որը հաստատված է միջազգային մակարդակով, որը պետք է մեջբերվի ամեն անգամ, երբ հայերը ձգտեն վերադարձնել իրենց օրինական հողերը: Այս ռազմավարական քայլը նպատակ ունի ապալեգիտիմացնել հայկական պահանջատիրությունը և Հայաստանը դարձնել ագրեսոր՝ փաստացիորեն խափանելով Հայաստանի վերածննդի ցանկացած ձգտում:

Այս կադաստրային վկայականը հետապնդելիս Փաշինյանը անտեսում է նախկինում հաստատված միջազգային փաստաթղթերն ու օրենքները, որոնք ճանաչում են Արցախը որպես Հայաստանի անբաժանելի մաս։ Այն արհամարհում է Անկախության հռչակագիրը, Սահմանադրությունը և Հայաստանի Գերագույն խորհրդի 1992 թվականի կարևոր որոշումը։ Պատմական և իրավական կարևոր հիմքերը զրոյացնելու այս լկտի փորձը խորապես մտահոգիչ է։

Հասկանալի է, որ կադաստրային վկայագրի Փաշինյանի տեսլականը ձգտում է վերաշարադրել անկախ Հայաստանի և Արցախի Հանրապետության ողջ պատմությունը։ Համախմբվելով Ալիևի նմանների հետ՝ նա նպատակ ունի տոնել պատրանքային «կադաստրային երջանկության» դարաշրջանը Հայաստանի սահմանափակ սահմաններում՝ թողնելով ժառանգություն՝ որպես այս վերափոխման ճարտարապետ:

Փաշինյանի այս հաշվարկված քայլը, սակայն, չի հաշվի առնում Հայաստանում, Արցախում և Սփյուռքում առկա այլախոհ ձայները։ Շատ հայեր հրաժարվում են ընդունել այս ազգային աղետը և հավատարիմ են մնում իրենց հայրենիքը պաշտպանելուն: Այս անձինք Փաշինյանի մտադրությունները համարում են վտանգավոր և թշնամական:

Իր նպատակին հասնելու համար Փաշինյանը պատրաստ է խարխլել Հայաստանի և Արցախի ավելի պայծառ ապագայի տենչացողների հույսերն ու ձգտումները։ Վերջին հաշվով, թվում է, որ նրա առաջնային մտահոգությունը թուրքերին բավարարելն է, նույնիսկ եթե դա կարճատև հաղթանակ է, որն անխուսափելիորեն կհանգեցնի հետագա բարդություններին գալիք ամիսներին:

Քանի որ Փաշինյանի հակասական տեսլականը ծավալվում է, գնալով ավելի պարզ է դառնում, որ Հայաստանի տարածքային ինքնությունը վտանգված է: Կադաստրային վկայականի առաջարկը, որը ժամանակին մերժվել էր որպես սոսկ սոցիալական մեդիայի հնարք, այժմ ներուժ ունի վերափոխելու ազգի պատմությունը և աշխարհաքաղաքական դինամիկան: Միայն ժամանակը կբացահայտի առջևում սպասվող հետևանքների իրական չափը: