Այս խայտառակ դպրոցը պետք է փակել. ապշեցնող պահվածքով ուսուցիչներ, «գործ տվող» աշակերտներ, փթած կրթական համակարգ

14.05.2025

Արմավիրի մարզի Մերձավան գյուղի միջնակարգ դպրոցում տեղի ունեցած սկանդալը ցնցել է ողջ հանրությանը։ Պատմության ուսուցչուհի Ռոզա Դավթյանի շուրջ ստեղծվել է աղմկոտ և խորը պառակտում առաջացնող իրավիճակ․ վաղ առավոտից դպրոցի մի խումբ ուսուցիչներ, ծնողներ և աշակերտներ դասադուլ էին հայտարարել հենց դպրոցի բակում՝ բողոքելով նրա պահվածքից։ Նրանց պնդմամբ՝ Դավթյանը վերջին 6 ամիսների ընթացքում դրսևորել է ուսուցչին ոչ հարիր վարքագիծ՝ վիրավորելով աշակերտներին և ուսուցչական կազմին, անկարգ կերպով արտահայտվել Արցախի տեղահանվածների մասին և քարոզել թուրքերին սիրելու գաղափարներ։ Դասադուլ իրականացնողները պնդում են, որ այս ուսուցչուհին դպրոցի բնականոն աշխատանքը վերածել է քաոսի։ Ի պատասխան մեղադրանքներին՝ Ռոզա Դավթյանը հայտարարել է, որ դպրոցի ողջ կոլեկտիվը՝ անձնակազմը, աշակերտներն ու ծնողները, միավորվել են իր դեմ և կազմակերպված ձևով ցանկանում են ազատվել իրենից։ Նա հերքում է բոլոր մեղադրանքները՝ դրանք որակելով որպես զրպարտություն։ Արդյունքում, դպրոցում ուսումնական գործընթացը փաստացի խաթարված է, և տեղի ունեցածը վկայում է, որ դպրոցում վաղուց կորցված է առողջ մթնոլորտը։

Աշակերտների վարքագիծը և «գործ տալու» երևույթը

Դպրոցում տեղի ունեցած տեսարանները հատուկ վկայում են միջավայրի լիակատար անկման մասին։ Աշակերտները, հավաքված ուսուցչուհուն քննադատելու շուրջ, հանդես են եկել փողոցային ժարգոնով հայտարարություններով։ Տեսանյութերում լսվում է, թե ինչպես նրանք օգտագործում են «հորս արև» արտահայտությունը՝ իբր իրենց ասածները հաստատելու համար։ Աշակերտները միմյանց հերթ չտալով մրցում էին ուսուցչուհու վրա «գործ տալու» մեջ՝ թվելով նրա դեմ իրենց դժգոհությունները ամենայն մանրամասներով։ Փոխանակ դպրոցում սովորող երեխաները արտահայտվեին կիրթ, հարգալից լեզվով, նրանց խոսելաձևը հիշեցնում էր բակային վիճաբանություն։ Շատերը ցնցված էին՝ արդյո՞ք սա դպրոց է, թե՞ շուկա։ Այս վարքագիծը վկայում է այն մասին, որ դպրոցում տարիներ շարունակ բացակայել են տարրական դաստիարակություն, կարգապահություն և ուսուցիչների հանդեպ հարգանք։

Ուսուցչուհու ոչ պրոֆեսիոնալ պահվածքը

Չնայած այն հանգամանքին, որ աշակերտների և վարչակազմի վարքագիծը դատապարտելի է, դա չի արդարացնում ուսուցչուհուն։ Ծնողներն ու աշակերտները դժվար թե դիմեին այդպիսի ծայրահեղ քայլերի, եթե չլինեին լուրջ պատճառներ։ Նրանց մեղադրանքները ծանր են՝ վիրավորանքներ աշակերտների և ուսուցիչների հասցեին, անպատշաճ խոսք Արցախից տեղահանվածների վերաբերյալ, թուրքասիրության քարոզ, և ընդհանուր խախտումներ դասապրոցեսում։ Եթե այս ամենը գոնե մասնակի համապատասխանում է իրականությանը, ապա Ռոզա Դավթյանը չպետք է աշխատի դպրոցում։ Նրա արձագանքը ևս պրոֆեսիոնալ չէր՝ նա բոլորին մեղադրեց իր դեմ միավորված լինելու մեջ, սակայն կոնկրետ հակափաստարկներ չհնչեցրեց։ Ավելին՝ հայտնի է, որ վերջին կես տարվա ընթացքում նա արդեն երեք նկատողություն է ստացել, ինչի արդյունքում անգամ հեռացվել է աշխատանքից, սակայն ընթացակարգային սխալի պատճառով վերադարձվել է։ Սա ևս մեկ անգամ վկայում է նրա կողմից համակարգային խնդիրների գոյության մասին, բայց միաժամանակ բացահայտում է, որ դպրոցի ղեկավարությունը թույլ է տվել անառողջ իրավիճակի խորացումը։

Տնօրինության խայտառակ ձախողումը

Այս պատմության ամենատխուր դերն ունի դպրոցի տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատարը։ Փոխանակ հարթեցնելու կոնֆլիկտը, նա ոչ միայն անգործ է մնացել, այլ, ըստ պաշտոնական գնահատականների, մասնակցել է ուսուցչուհու դեմ կազմակերպված արշավին՝ աշակերտների և որոշ ուսուցիչների հետ միասին։ Տեսանյութերում նկատվում է, թե ինչպես է նա գրեթե հիացած դիտում, երբ երեխաները «հորս արև» ասելով հերթով «փաստեր» են ներկայացնում ուսուցչուհու դեմ։ Նրա պահվածքը հիշեցնում է այնպիսի մարդու, ով ուսանողներին դիտում է որպես ներկայացման դերակատարներ, իսկ ինքը նրանց գնահատում է բեմի եզրից։ Սա կրթության կազմակերպման լիակատար ձախողում է։ Եթե դպրոցի ղեկավարը ինտրիգների մասնակից է, ապա ոչ մի կերպ չի կարող ապահովել առողջ կրթական միջավայր։ Նրա պաշտոնից ազատումը պարտադիր քայլ է՝ այլապես նման խայտառակ երևույթները նորից կկրկնվեն։

Ծնողների, հասարակության և պետության դերը

Իհարկե, ծնողները չեն կարող անմասն մնալ այս աղմուկից։ Նրանց պատասխանատվությունն է երեխաներին սովորեցնել հարգանք՝ ինչպես ուսուցչի, այնպես էլ կրթության հանդեպ։ Սակայն նրանք ընտրեցին հակառակ ուղին՝ դուրս բերելով երեխաներին փողոց ու մասնակցելով ամբոխային դատաստանին։ Նրանք իրենց ձեռքով փչացրին դպրոցականների պատկերացումները դասի, գիտելիքի և արժանապատիվ վարքի մասին։ Հենց այս դեպքը ցույց տվեց, որ երբ ընտանիքն ու դպրոցը միասին չեն ծառայում կրթական նպատակին, արդյունքում ծնվում է խառնաշփոթ և թշնամանք։ Պետությունն էլ ուշ արձագանքեց։ Մարզպետարանն ու ԿԳՄՍ նախարարությունը միայն սկանդալից հետո հայտարարեցին, որ դպրոցի տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատարին հեռացնում են և դպրոցը դնելու են հատուկ վերահսկողության տակ։ Բայց ինչու՞ այդ ամենը չարվեց ամիսներ առաջ, երբ կոնֆլիկտը դեռ միայն թաքուն էր զարգանում։ Այս անտարբերությունը միայն խորացրեց ճգնաժամը և ցույց տվեց համակարգի անարդյունավետությունը։

Մերձավանի դպրոցի պատմությունը վկայում է կրթական համակարգի խորքային փտածության մասին։ Երբ մի ամբողջ դպրոց վերածվում է ճամբարների և կրթությունը դառնում է վրեժխնդրության և հրապարակային խայտառակության դաշտ, ապա պետք է համարձակ քայլ անել։ Այս դպրոցը այլևս չի կարող կատարել իր հիմնական առաքելությունը։ Ուստի, ճիշտ կլինի ժամանակավորապես փակել դպրոցը, արձակել ուսուցչական կազմը, աշակերտներին տեղափոխել այլ հաստատություններ, վերանայել ողջ կառավարման համակարգը և միայն այդ ժամանակ՝ նորից բացել դռները։ Ոչ մի պարագայում չի կարելի թույլ տալ, որ այս խայտառակ պատմությունը կորչի այլ լուրերի հոսքում։ Այն պետք է դառնա օրինակ, ինչպես պետք չէ անել։ Կրթությունը պատերազմի, հաշվեհարդարի, նվաստացման և քարոզչության դաշտ չէ։ Դա մեր երեխաների ապագան է։ Իսկ եթե մենք մեր ձեռքով փչացնում ենք այդ ապագան, ապա գուցե արժանի ենք այս խայտառակ դպրոցներին։