Հայոց բույրը Փարիզում. Քյուրքջյանի ինքնության սիմֆոնիան

15.05.2025

Այսօր իր տարեդարձն է նշում մի մարդ, ով փոխեց ընկալումը՝ ինչպիսին կարող է լինել բույրի արվեստը։ Ֆրանսիս Քյուրքջյանը մի անուն է, որ դարձել է նրբագեղության, ինքնաարտահայտման ազատության ու միաժամանակ՝ հիշողության խորհրդանիշ։ Հիշողություն՝ նախնիների հայրենիքի՝ Հայաստանի մասին։

Ծնված լինելով Ֆրանսիայում՝ հայկական ընտանիքում, Ֆրանսիսը դեռ պատանեկությունից կլանում էր միաժամանակ երկու մշակույթների ոգին՝ Ֆրանսիայի վեհ ու դասական շունչը և Հայաստանի խորքային ու սրբազան ժառանգությունը։ Նրա մուտքը օծանելիքի աշխարհ եղավ շեշտակի ու պայծառ. դեռևս 1995 թվականին նա դարձավ լեգենդար Le Male բույրի հեղինակը Jean Paul Gaultier-ի համար։ Այս ստեղծագործությունը անմիջապես դարձավ համաշխարհային բեսթսելլեր և մինչ օրս համարվում է աշխարհում ամենաճանաչված տղամարդու օծանելիքներից մեկը։

Սակայն Քյուրքջյանի համար դա ընդամենը առաջին ակորդն էր։

Նրա յուրաքանչյուր ստեղծագործության հիմքում կա արհեստ, փիլիսոփայություն և անձնական պատմություն։ 2006 թվականին՝ Ֆրանսիայում Հայաստանի տարվա շրջանակում, Ֆրանսիսը ստեղծեց Encens բույրը՝ պատմական Papier d’Arménie-ի համար։ Դա պարզապես օծանելիք չէր։ Դա խորհրդանիշ էր։ Քյուրքջյանը նոր շունչ տվեց մի ավանդույթի, որ ծանոթ է յուրաքանչյուր հայի՝ հայկական խնկի բույր, որ հնչում է հազարամյա վանքերում ու ժայռերի մեջ։ Encens-ը դարձավ կամուրջ Արևելքի ու Արևմուտքի միջև, անցյալի ու ներկայի միջև։

Ստեղծելով այն՝ Քյուրքջյանը արեց մի բան, որ միայն իսկական արվեստագետին է հասանելի․ նա անտեսանելի բույրի միջոցով փոխանցեց մի ազգի ուժը, որը վերապրել է ցավ, աքսոր, ցեղասպանություն, բայց պահպանել է ոգին, մշակույթն ու հավատը։

Ֆրանսիսը պարզապես վարպետ չէ։ Նա օծանելիքի ճարտարապետ է։ 2009 թվականին նա հիմնում է իր սեփական բրենդը՝ Maison Francis Kurkdjian։ Նրա փիլիսոփայությունն է՝ օծանելիքը պետք է լինի ինչպես զգեստապահարան՝ հարմար տվյալ օրվա հույզերին ու տրամադրությանը։ Նրա ստեղծած բույրերից ամենահայտնիները՝ Baccarat Rouge 540, Aqua Universalis, Amyris և ուրիշներ, կրում են հայկական գեղեցկության ընկալման հետքը՝ մաքրություն, հակադրություն, սրբություն։

Վերջին տարիներին Ֆրանսիս Քյուրքջյանը դարձավ Dior Parfums-ի ստեղծագործական տնօրեն։ Այստեղ նա ներկայացրեց նոր տարբերակ լեգենդար Sauvage օծանելիքից՝ Eau Forte, որի առանցքում են լույսը, տարածությունը և բնավորության ուժը։

Ֆրանսիս Քյուրքջյանը կենդանի ապացույցն է, որ հնարավոր է լինել ֆրանսիացի, մնալ հայ և բարձրացնել այդ ինքնությունը՝ արվեստով։ Նրա ուղին ոգեշնչում է սփյուռքի ողջ սերունդներին՝ հիշել, թե ով ես դու և տանել քո մշակույթը՝ ոչ թե դրոշի վրա, այլ աշխարհի շնչի մեջ։

Քյուրքջյանի բույրերը Հայաստանի ձայնն են՝ բարձր նորաձևության աշխարհում, Վերսալի սրահներում, Եվրոպայի երկնքում, հիշողության տաճարներում և յուրաքանչյուր սրտում, որ զգում է։

Շնորհավոր տարեդարձդ, մեծ արվեստագետ։Թող Հայաստանը միշտ ապրի քո բույրերում։