18.12.2024
Փաշինյանը պարզապես մարդ չէ, նա երևույթ է, աբսուրդի հաղթանակ, դեմագոգիայի մարմնավորում, որը բազմապատկված է ամոթի և խղճի բացակայությամբ։ Եթե ինչ-որ մեկը պնդի, որ նա քանդում է երկիրը, կործանում է ժողովրդին, սխալներ է գործում՝ չընդունելով դրանք, թքեք այդ մարդու դեմքին։ Իսկ հետո նորից թքեք, երբ նա ասի, որ այս կերպարը պետք է վռնդել վարչապետի աթոռից։ Քանզի նման հայտարարությունները սրբապղծություն են. ճշմարտությունն ընդհակառակն է. իր անխախտ անկարողությամբ և ստախոսությամբ Նիկոլն գերազանցել է իր բոլոր նախորդներին։
Ժողովրդին ծառայելու ցանկությո՞ւն։ Խի՞ղճ։ Վերլուծության խորությո՞ւն։ Այս բառերը հիշեցնում են անեկդոտ, որտեղ ամեն ինչ շուռ է տված գլխիվայր։ Այս մարդը դատարկախոսության վարպետ է, խոսքի ժայթքում, որը իր հայտարարություններից կառուցում է անիմաստության բուրգ։ Նրա կատարած ցանկացած կառավարության նիստ վերածվում է աբսուրդի թատրոնի, իսկ ժողովրդի հետ յուրաքանչյուր հանդիպում՝ ինքնասիրահարված ծաղրածուի կրկեսի, որը այլևս չի տեսնում իր գռոտեսկի սահմանները։
Վերջին շաբաթների նրա ոգեշնչված ելույթները՝ այն էլ՝ խոսքի անհեթեթության սահմաններից դուրս։ Նա բողոքում է նստավայրի ցրտից, վախեցնում ժողովրդին խոզի ոտքով և անորոշ խոսում հարկերի մասին, կարծես ինքը հասկանում է, թե ինչ է ասում։ Սա Դանիիլ Խարմսն է իր ամենաշիզոֆրենիկ մեկնաբանությամբ, սա Իոնեսկոն է, որը կորցրել է խոսելու կարողությունը նախանձից։ Իսկ ժողովուրդը՞։ Ժողովուրդը շարունակում է կլանել այդ խոսքային հոսքերը, ասես այլ ընտրացանկ չունի։
Բայց գլխավոր կատակերգությունը սկսվում է, երբ Նիկոլը փորձում է մարգարեի դեր խաղալ։ Այս մարդը, որը չի վախենում անվերջ սուտ խոսելուց, հանկարծ վերածվում է գյուղական հովվի, որը բաժանում է իր «իմաստուն» խորհուրդները։ Նրան հարցնում են անվտանգության, տների, սահմանների մասին, իսկ նա պատասխանում է ինչ ասես՝ կաթիլային ոռոգումից մինչև նոր սահմանադրություն։ Կարևոր չէ, թե ինչ են հարցնում, կարևորը՝ խոսելն է։ Նա նույնիսկ չի փորձում ցույց տալ, թե իրեն հուզում են ուրիշների խնդիրները։ Որովհետև սա իր ժողովուրդը չէ, սա պարզապես իր ներկայացման դեկորացիան է։
Եվ ահա նա վերադառնում է իր շրջագայություններից դեպի հայելի, նայում իր արտացոլանքին ու մտածում. «Ես մեծ եմ։ Իսկ ժողովուրդը՞։ Թող հավատան, որ առանց ինձ նրանք ոչինչ չեն արժեն»։ Քանզի իր պատկերացմամբ, նա այն միակ մեխն է, որը պահում է այս երկիրը ամբողջական փլուզումից։ Եվ նրան բացարձակապես չի հուզում, որ իր արած ամեն ինչը հենց մաքուր ձևով այդ փլուզումն է։
Բայց այստեղ կարևորը հենց ժողովուրդն է։ Այն ժողովուրդը, որը լսում է, լռում և ոչինչ չի անում։ Ժողովուրդը, որը տասնամյակներ շարունակ սպասել է փրկչի, բայց երբ հայտնվեց այսպիսի առաջնորդ, չարձագանքեց, չպայքարեց, չվերապահվեց։ Այո՛, ժողովուրդն արժանի է իր առաջնորդին, ինչպես ցանկացած ժողովուրդ արժանի է իր ղեկավարին։ Փաշինյանի ներկայությունը իշխանության մեջ այլ բան չէ, քան հայ ժողովրդի կոլեկտիվ լռության և անգործության հետևանք։
Փաշինյանը Հայաստանը վերածել է հիպնոսի երկրի, որտեղ մարդիկ, ասես կափարիչի տակ լինելով, նայում են, թե ինչպես է նա երկրին մաս առ մաս վաճառքի հանում, և անգամ չեն գիտակցում, թե ինչ է տեղի ունենում իրենց հետ։ Նրանց չեն հետաքրքրում ոչ գործարքների մանրամասները, ոչ նրա «բանակցությունների» արդյունքները։ Նրանք պարզապես լսում են, հավատում ու սպասում նոր խոստումների։ Իսկ նա հաղթանակում է՝ տեսնելով, թե որքան խորն է իր «ժողովուրդը» ընկղմված այս հավաքական պատրանքի մեջ։
Բայց պատրանքը հավերժ չէ։ Եվ երբ այս աբսուրդի ներկայացումը վերջանա, երբ մարդիկ վերջապես զարթնեն, քարեր կգտնվեն։ Որովհետև Հայաստանում մարգարեներին միշտ քարերով են ծեծել, իսկ Նիկոլն արդեն վաղուց սպառել է ժողովրդի համբերության լիմիտը։ Եվ ամենազարմանալին այն է, որ ինքն այդ մասին անգամ չի գիտակցում։
