Բայդենի հեռացումը մրցապայքարից. նոր էջ ամերիկյան քաղաքականության մեջ
- YO
- 27 июл.
- 4 мин. чтения
22.07.2024, ԱՄՆ, ԱՇՈՏ ՊՈՂՈՍՅԱՆ
Երեկվա լուրից հետո երկիրն արթնացավ այլ տրամադրությամբ. ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարեց, որ դուրս է գալիս մրցապայքարից և աջակցում է Կամալա Հարիսին՝ որպես Դեմոկրատական կուսակցության թեկնածու:
Քաղաքական օրացույցում սա թվացյալ մեկ նախադասություն է, բայց այդ նախադասության մեջ փոխվեց ամբողջ ամառվա սյուժեն: Ընտրարշավը վերադասավորվում է ոչ թե շաբաթների, այլ ժամերի հաշվարկով, շտաբները վերագծում են քարտեզները, իսկ կուսակցության ներսում սկսվում է արագ, բայց զգույշ շարժումը՝ ինչպես ձևակերպել առաջադրումը և ինչ ռիթմով տեղափոխել ողջ մեքենան դեպի նոր կենտրոն:
Ամերիկյան քաղաքներում այս առավոտը նման էր կարճատև խավարումից հետո բացվող լուսաբացի. ոչ ոք դեռ չի տեսնում ամբողջ պատկերը, բայց բոլորը զգում են դրա ուրվագծերը: Դեմոկրատական կառույցների համար սա ոչ միայն քաղաքական որոշում է, այլև՝ ընթացակարգի խնդիր: Պետք է հստակեցնել, թե ինչ ձևաչափով է լինելու առաջադրումը՝ համագումարից առաջ հեռավա՞ր քվեարկություն, թե՞ սեղմված օրակարգով պաշտոնական նիստ, ինչպես են հաշվելու պատվիրակների պարտադիր թվերը, ինչ կարգով է փոխանցվելու դրամահավաքի և հանրային կապերի (PR) ամբողջ ծանրությունը: Այս ամենը պահանջում է արագություն՝ առանց շտապելու, այնպիսի արագություն, որտեղ յուրաքանչյուր քայլի կողքին կա պարզ բացատրություն, որպեսզի նույնիսկ քննադատը համաձայնի՝ ընթացակարգը մաքուր է:
Բայդենի որոշման քաղաքական կշիռը ծանր է, բայց նրա լեզուն՝ պարզ. նա հանեց իր անունը և կոչ արեց համախմբվել ներկայիս փոխնախագահի շուրջ: Այդ բառերը ձևական չեն. Դեմոկրատական դաշտում արդեն սկսվել է կենտրոնացման շարժը, որտեղ նահանգապետերը, կոնգրեսականները, խոշոր դոնորները և արհմիությունները որոշում են՝ որքան արագ և որքան հրապարակային աջակցությամբ են անցնում նոր տրամաբանությանը: Սովորաբար նման պահերին կուսակցությունները երկար քննարկումների կարիք ունեն, բայց ընտրարշավի ժամացույցը ստիպում է խոսել հակիրճ և գործել շեշտված համաչափությամբ, որովհետև յուրաքանչյուր ուշացած օր վերածվում է աղմուկի, իսկ աղմուկն այս ամռանը չափից շատ է:
Հուլիսը, որն արդեն ծանր էր իրադարձություններով՝ հարվածից հետո խստացված անվտանգությամբ հանրահավաքներում, հանրապետականների համագումարի եթերային դաշտով, ջերմային ալիքներով և հրդեհային քարտեզներով, հանկարծ ստացավ իր ամենամեծ շրջադարձը: Հանրապետական ճամբարում թեկնածուն վաղուց պարզ էր, փոխնախագահի անունը՝ արդեն բեմում հնչած, և ամբողջ շոուն աշխատում էր մեկ ռիթմով: Դեմոկրատների համար ստիպողաբար բացվեց նոր էջ. մեկ օրում պետք է վերագծել այն, ինչ սովորաբի ամիսների ընթացքում է լինում՝ կարգախոսներ, կարգախոսների տեքստեր, գովազդների առաջնահերթություններ, քարոզարշավի քարտեզ՝ հատկապես այն նահանգներում, որտեղ հաղթանակը կախված է մի քանի տասնյակ հազար ձայնից:
Դաշտի իրական հարցերը պարզ են և մարդկային. ի՞նչ է փոխվում ընտրողի աչքում, երբ խաղի կենտրոնը տեղափոխվում է մեկ անունից մյուսը, ի՞նչ է անում այն մարդը, որը գուցե Բայդենի հանդեպ ունեցել է հանգիստ վստահություն, բայց հիմա պետք է նույն հանգստությունը գտնի Հարիսի մեջ, ի՞նչ է մտածում չեզոք ընտրողը, երբ իրեն առաջարկում են նույն քաղաքական գծի նոր դիմագիծ: Այս հարցերը չեն լուծվում միայն խոսքերով. դրանք լուծվում են հանդիպումներով, կարճ ելույթներով, գետնին արված աշխատանքով՝ բակերում, արհեստանոցներում, փոքր բիզնեսներում, համալսարանների դահլիճներում, որտեղ քաղաքականությունը դադար է տալիս հռետորաբանությանը և վերադառնում է իր հիմնական նյութին՝ մարդու առօրյա խնդիրներին:
Կուսակցական տեխնիկայի մեջ կան նաև հստակ սպառնալիքներ. որքան էլ տրամաբանական է արագ համախմբումը, ամեն գիծ, որ հնարավոր է բաց թողնել, կվերածվի վեճի: Հենց այդ պատճառով է, որ այսօր խոսվում է ոչ թե միայն «ով» հարցի, այլև՝ «ինչպես» հարցի մասին. ինչպես պահպանել այն ընտրողների շղթան, որոնք դոնորական ցանցերում, կամավորական ճակատում, թվային քարոզչության մեջ ներդրել են ամիսների աշխատանք, ինչպես ձեռքով պահել ճեղքերն այն շրջաններում, որտեղ մրցակիցը վաղուց ունի կայուն կազմակերպական ներկայություն, ինչպես միանգամից տեղափոխել ուշադրության ծանրությունը տնտեսության, անվտանգության, բնակարանների գների, կլիմայական աղետների, միգրացիոն ճնշումների վրա՝ առանց կորցնելու հաղորդագրության պարզությունը: Այս բոլորը տեխնիկական են այնքանով, որքանով քաղաքականը չպետք է կորսվի հաշվարկների մեջ:
Հասարակական տրամադրության մեջ նշանակություն ունի նաև տեքստի տոնը:
Եթե հուլիսի առաջին կեսին խոսվում էր մեղադրականների ու դատական որոշումների լեզվով, ապա այս պահից շեշտը տեղափոխվում է ապագայի ուղղությամբ հստակ նախադասությունների վրա. ի՞նչ է անելու վարչակազմը էներգետիկ ճգնաժամի դեպքում, ինչպես է պաշտպանվելու փոքր քաղաքը հրդեհից և ջրհեղեղից, ի՞նչ է լինելու ուսանողական պարտքերի, առողջապահության հասանելիության, սահմանների կառավարման հետ: Դրանք պարզ հարցեր են, որոնց պատասխանները պիտի լինեն տեսանելի և չափելի՝ ոչ թե միայն խոստումներով, այլ՝ պլանով և ժամկետով:
Հանրապետական ճամբարի արձագանքը կանխատեսելի է՝ փորձ հուշել, թե դեմոկրատների ներսում անորոշություն է, և մրցակիցն արդեն ունի կազմակերպված, վճռական թիմ: Բայց ընտրողին վերջում քիչ են հետաքրքրում տեխնիկական հաղթանակները. նրան հետաքրքրում է՝ ո՞վ է կարողանում խոսել առանց աղմուկի և գործել առանց ուշացման: Եթե նոր կենտրոնը կարողանա պահել համաչափությունը՝ խուսափել դաշինքային մանր հաշիվներից և նույնությամբ պահել հաղորդագրության մարդկային նյարդը, այն ժամանակ «փոխարինման» ազդեցությունը կարող է շուտ չորանալ ու վերածվել նոր մեկնարկի: Այստեղ են մտնում եկող շաբաթների փորձությունները՝ առաջին մեծ հարցազրույցները, առաջին շրջագայությունները կրիտիկական նահանգներում, առաջին փորձությունը անսպասելի ճգնաժամի ժամանակ, որտեղ խոսքը պետք է անցնի գործի:
Երկրի շնչառությունն այս ամռանը ծանր էր դեռ հուլիսի սկզբից՝ երաշտ, ավերիչ փոթորիկներ, ջերմային ռեկորդներ, մեծ քաղաքական բեմում հնչած վտանգավոր կրակոց, և դրանց կողքին՝ դիվանագիտական խոշոր հանդիպումներ, որտեղ ԱՄՆ-ի դերը ձևակերպվում էր որպես հաշվարկված ուժի և դաշնակցային պատասխանատվության համադրություն: Այդ ֆոնին երեկվա որոշումը դուրս բերեց մի պարզ ճշմարտություն՝ ժողովրդավարությունը չի հանգչում մեկ անունով, այն փորձում է գտնել նոր շնչառություն՝ երբ հինը դժվարանում է: Այդ շնչառությունը չի երևում վերնագրերում, այն երևում է մարդկանց փոքր շարժումներում՝ հերթագրված կամավորությունում, փոքր նվիրատվության կոճակի սեղմման մեջ, լսարաններում տրվող հակիրճ հարցերում, որտեղ քաղաքականությունը կրկին հանդիպում է կյանքին:
Այսօրվա աշխատանքի չափը, եթե ասել պարզ, երկակի է. ներսում՝ անթերի ընթացակարգ, դրսում՝ պարզ խոսք: Առանց առաջինի ամեն ինչ կընկալվի որպես խառնաշփոթ, առանց երկրորդի ամեն ինչ կթվա չոր և հեռու: Երբ կուսակցությունները չեն կարողանում այս երկուսը համատեղել, ընտրողը լքում է դահլիճը՝ առանց գոհունակության, իսկ սոցիալական ցանցերը փորձում են լրացնել դատարկը կոպիտ հակադրություններով: Եթե այս անգամ հաջողվի պահել հավասարակշռությունը, հուլիսյան շրջադարձը կհիշվի որպես ճիշտ ժամանակին արված դժվար, բայց հասուն քայլ. եթե ոչ, ապա այն կմնա որպես բաց թողնված հնարավորություն, որն ավելացրեց աղմուկը, բայց չբերեց պարզություն:
Երբ օրը կավարտվի, ներդաշնակ կթվա միայն մեկ նախադասություն. խաղի կանոնները փոխվել են, բայց խաղատախտակը նույնն է: Նույն նահանգները, նույն տնտեսական անհանգստությունները, նույն արտաքին մարտահրավերները, նույն հարցը՝ ի՞նչ վստահություն ունի ընտրողը այն մարդու հանդեպ, ով կանգնելու է պետության գլխին: Ու հենց այս հարցին է պետք պատասխանել ոչ թե կարգախոսով, այլ՝ ծրագրով: Մնացածն ավելորդ խոսք է, որը շուտ է մոռացվում:
Այսպիսով, հուլիսի քսաներկուսի առավոտը ամրագրեց պարզ էություն. քաղաքականությունն այստեղ և հիմա պետք է աշխատի ոչ թե որպես ինքնանպատակ մրցավազք, այլ որպես կառավարման պատրաստակամություն:
Ով կկարողանա դա ցույց տալ՝ քիչ խոսելով, շատ բացատրելով և արագ գործելով, նրա շուրջ էլ կկենտրոնանա այս տարվա աշնան ծանր, բայց անհրաժեշտ վստահությունը:
