ԷՔՍՔԼՅՈՒԶԻՎ. ինչ երեք փաստաթղթեր են ստորագրվելու վաղը ԱՄՆ-ում

07.08.2025

Yerevan Online Mag.-ի՝ ՀՀ իշխանության ներսից ստացված տեղեկությունների համաձայն՝ առաջիկա ուրբաթ օրը նախատեսված Դոնալդ Թրամփ‑Նիկոլ Փաշինյան‑Իլհամ Ալիև հանդիպման ժամանակ կստորագրվեն երեք առանձին համաձայնագրեր, որոնց մասին ներկայացնում ենք սեղմ, բայց մանրամասն պատկերը.

1. Հեռացում Մինսկի խմբից

Հայաստանի և Ադրբեջանի արտաքին գործերի ղեկավարները՝ Արարատ Միրզոյանն ու Ջեյհուն Բայրամովը, ստորագրելու են համատեղ հռչակագիր, որով երկու պետությունները վերջնականապես դադարեցնում են իրենց մասնակցությունը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափին՝ արձանագրելով, որ նախկին միջնորդական ձևաչափը այլևս գործուն չէ ղարաբաղյան կարգավորման օրակարգում։

2. TRIPP նախաձեռնություն

• Կողմերը. Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը։

• Գլխավոր նպատակ. «Trump Route for International Peace and Prosperity» (TRIPP) ծրագրի մեկնարկը, որի շրջանակում նախատեսվում է նոր հաղորդակցության ուղի կառուցել։

• Բանավոր փոփոխություն. «միջանցք» բառը փաստաթղթից հանված է․ օգտագործվում է «ճանապարհ» տերմինը։

• Իրավական կառուցվածք. Երևանում գրանցվող «ՀՀ‑ԱՄՆ համատեղ ձեռնարկություն», որտեղ երկու կողմերը հավասար իրավունքներով են գործում, իսկ բոլոր պրոցեսները ենթարկվում են հայկական օրենսդրությանը։

• Ֆինանսավորում և շինարարություն. ԱՄՆ‑ն ներդրումներ է կատարելու ճուղային և ճանապարհային ենթակառուցվածքների կառուցման համար, իսկ շինաշխատանքները կարող են իրականացվել թե՛ ամերիկյան, թե՛ հայկական ընկերությունների միջոցով՝ ըստ մրցութային կարգի։

• Սուվերենության պահպանում. Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանը կամ ճանապարհի նկատմամբ սեփականության իրավունքներին որևէ սահմանափակում չի նախատեսվում։ Հասանելիությունն ու իրավական վերահսկողությունը մնում են բացառապես հայկական պետական կառույցներին։

• Անվտանգություն. ԱՄՆ‑ը պարտավորվում է ապահովել կոմերցիոն երթևեկության անվտանգությունը՝ առանց ուժային ստորաբաժանումների տեղակայման։ Ճանապարհին տեղի ունեցած ցանկացած իրավախախտում կընթանա ՀՀ իրավասու մարմինների վարույթում։

  
  

3. Խաղաղության շրջանակային համաձայնագիր

Այն չի համարվում լիակատար «Խաղաղության պայմանագիր», սակայն Արարատ Միրզոյանը և Ջեյհուն Բայրամովը կհաստատեն հուշագիր, որով.

• երկու պետությունները ստանձնում են խաղաղության վերջնական փաստաթուղթի շուրջ շարունակական բանակցությունների պարտավորություն,

• արդեն համաձայնեցված 17 հոդվածները ճանաչվում են անշրջելի և փոփոխության ենթակա չեն լինի որևէ կողմի միակողմանի ցանկությամբ։