12.01.2024
Այս տարի լրանում է մեծ կինոռեժիսոր, սցենարիստ, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ Սերգեյ Փարաջանովի ծննդյան 100-ամյակը։ Ի պատիվ այս իրադարձության, Հայաստանում կազմակերպվել են հիշատակի միջոցառումների շարք, որոնց առանցքային պահերից էր Երևանի Կինոյի տան հարևանությամբ Փարաջանովի հուշարձանի բացումը։
Փարաջանովը եզակի ու բազմակողմ արվեստագետ էր, ով հսկայական ներդրում ունեցավ համաշխարհային կինեմատոգրաֆիայում։ Նրա ֆիլմերը, ինչպիսիք են «Մոռացված նախնիների ստվերները» և «Նռան գույնը», դարձել են ոչ միայն արվեստի գործեր, այլև հայոց պատմությունն ու ավանդույթներն արտացոլող մշակութային գանձեր։ Փարաջանովի ներդրումը ճանաչվել է նաև ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից, որը նրա 100-ամյակը ներառել է նշանակալի հոբելյանների ցանկում։
Փարաջանովը ոչ միայն տաղանդավոր ռեժիսոր էր, այլեւ հարուստ երեւակայությամբ ու յուրահատուկ ոճով փայլուն արվեստագետ։ Նրա աշխատանքը ոգեշնչել է արվեստագետների և կինոգործիչների մի սերունդ, և նրա ազդեցությունը զգացվում է բազմաթիվ ժամանակակից ռեժիսորների աշխատանքում: Փարաջանովի հոբելյանը ոչ միայն նրա ստեղծագործությունը հիշելու, այլեւ ժամանակակից արվեստի մեջ նրա գաղափարների արդիականությունն ընդգծելու առիթ է։
Կինոյի տան կողքին Փարաջանովի հուշարձանի բացումը շրջադարձային իրադարձություն դարձավ հայ մշակույթի պատմության մեջ։ Արա Ալեքյանի քանդակը ներկայացնում է արվեստի հավերժությունը՝ ներկայացնելով Փարաջանովին այն լույսի ներքո, որտեղ նրան տեսնում են ապագա սերունդները։ Հուշարձանը դարձել է մեր արվեստի աշխարհում Փարաջանովի գաղափարների հավերժական շարժման և ազդեցության խորհրդանիշը։
Փարաջանովի ծնունդից 100 տարի անց ոչ միայն ժամանակի նշան է, այլ մեծ արվեստագետի ժառանգությունը վերաիմաստավորելու հնարավորություն։ Նրա արվեստը, նրա հայացքը աշխարհին, նրա ոգեշնչումը - այս ամենը շարունակում է ապրել մեր և մեր ստեղծագործությունների մեջ: Փարաջանովի հուշարձանը կդառնա նրա գաղափարների հավերժ շարժման և մեր արվեստի աշխարհում ունեցած ազդեցության խորհրդանիշը։
